تاثیر جداگانه کمپوست زباله شهری و لجن فاضلاب با کلات آهن بر فراهمی آهن در خاک آهکی، خصوصیات رشدی و عملکرد گیاه خردل هندی

از مهم ترین مشکلات خاک های آهکی مناطق خشک و نیمه خشک می توان به کمبود مواد آلی و فراهمی بسیار کم عناصر کم مصرف مثل آهن اشاره کرد. کمبود ماده آلی مشکلی است که می تواند بسیاری از خصوصیات خاک مثل خصوصیات فیزیکی، بیولوژیکی و حاصلخیزی خاک را تحت تاثیر قرار دهد. کمبود آهن نیز مشکلی است که به دلیل تثبیت آهن در خاک های آهکی بوجود می آید و حتی با کاربرد کودهای شیمیایی نیز این مشکل به سختی قابل حل می-باشد. کودهای آلی از جمله لجن فاضلاب و کمپوست زباله شهری، کودهای آلی ارزان و در دسترسی هستند که توانایی افزایش کربن آلی خاک و همچنین افزایش فراهمی آهن و سایر عناصر غذایی خاک را دارند. بنابراین این آزمایش با هدف بررسی نقش کودهای آلی لجن فاضلاب و کمپوست زباله شهری و کلات آهن بر برخی خصوصیات خاک، فراهمی آهن و رشد گیاه خردل هندی در شرایط گلخانه ای انجام شد. این پژوهش در قالب دو طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل شامل سه سطح لجن فاضلاب (صفر، 7/5 و 15 تن بر هکتار)، سطح کمپوست زباله شهری (صفر، 7/5 و 15 تن بر هکتار) و هر کدام با سه سطح کلات آهن (صفر، 20 و 40 کیلوگرم بر هکتار) با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کودهای آلی سبب افزایش هدایت الکتریکی و کربن آلی خاک شده، اما کلات آهن بر این دو فاکتور تأثیر معنی داری نداشت. کودهای الی همچنین جرم مخصوص ظاهری خاک را کاهش و درصد تخلخل، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها و درصد آب قابل استفاده گیاه را افزایش دادند، و تاثیر آن ها بر میانگین وزنی قطر خاکدانه ها بسیار قابل توجه بود. کلات آهن بر هیچ یک از خصوصیات فیزیکی خاک تاثیرگذار نبود. با کاربرد کودهای آلی فراهمی عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، آهن، منگنز، روی و مس و غلظت این عناصر در شاخساره خردل افزایش یافت. کاربرد کلات آهن سبب کاهش غلظت فسفر و منگنز در شاخساره خردل شد، اما تاثیر چندانی بر جذب سایر عناصر غذایی نداشت. کاربرد هریک از دو کود آلی و همچنین کلات آهن سبب افزایش وزن خشک شاخساره وزن خشک ریشه و کلروفیل برگ خردل شد. تاثیر کود های آلی بر رشد و عملکرد گیاه نسبت به تاثیر کلات آهن برتری داشت.